De trashskimmer is een hoofdstuk apart in het totale project. In de opbouwfase van SkoonSeun Harlingen is het bovendien het meest zichtbare. Het wordt een bijzondere boot, dat is wel zeker.

Trashskimmers of litter skimmers zijn niet nieuw. In vele grote en ook kleine havens en op rivieren zijn ze al te zien. Van Amsterdam tot Singapore. Kleine werkbootjes, met meestal een catamaran (twee drijvers) als basisvorm, die al varend het afval door middel van een transportband uit het water opvissen. In het ontwerp van de trashskimmer van ons project zijn deze elementen ook terug te vinden. Een student scheepsbouwkunde van de NHL Stenden in Leeuwarden heeft het ontwerp hiervoor gemaakt. De bouw van het schip is in handen van studenten van het MBO Scheepsbouwtechniek van de onderwijsinstelling Firda in Sneek.

Toch zijn er ten opzichte van bestaande skimmers grote verschillen die de boot van SkoonSeun Harlingen uniek maakt. Van begin af aan was duurzaam bouwen een uitgangspunt voor het project. Dat betekent dat ontwerper en bouwers vooraf op zoek zijn gegaan naar andere materialen dan staal, aluminium of polyster. De keus is uiteindelijk gemaakt voor polyethyleen. 

Polyethyleen is gemaakt van afvalplastic. Voor de toepassing in de scheepsbouw is het tamelijk uniek. Ten opzichte van bestaande materialen als staal en aluminium wordt het relatief met aanzienlijk minder energie geproduceerd. Het materiaal is in bovendien gemakkelijk bewerkbaar en heeft een hoge levensduur. Studenten en docenten staan met deze nieuwe bouwtechniek aan de wieg van mogelijk een nieuw tijdperk in de Nederlandse scheepsbouw.

Duurzaam is ook terug te vinden in de exploitatie wanneer het schip eenmaal in de havens rondvaart. Het vaartuig wordt voorzien van elektromotoren die op hun beurt gevoed worden door zonnepanelen op het dak van de trashskimmer.

In het midden is ruimte voor een soort oploopband die door het water gaat en waarmee het drijvend afval wordt opgevist. Het naar boven gebrachte afval wordt vervolgens in een container gedeponeerd, waarna het aan land wordt gebracht. 

Afval dat drijft kan eenvoudig worden opgevist. Lastiger is het afval te vangen dat onderwater zweeft, zoals plastic folies, nylon van touw en andere plastics. De trashskimmer wordt daarom uitgerust met een zogeheten bubble screen. Ook dit is een opvallende noviteit. Terwijl het schip vaart wordt door middel van een compressor lucht in een buizenstelsel onderwater geblazen. Daardoor ontstaat een opwaartse stroming die het zwevend afval naar de oppervlakte brengt. Aan de oppervlakte kan het gezamenlijk met het drijvend afval aan boord worden genomen. De transport en het bubble screen zijn onderdelen van de engineering waar studenten van de NHL zich de komende tijd verder in gaan verdiepen.

Het onderwijs helpt en denkt mee

NHL Stenden in Leeuwarden heeft ons project centraal gesteld in een aantal opleidingen en daar onderzoeksvragen aan gekoppeld. Dis is het zogenoemde MDP-onderwijs (multi disciplinair).  Met het beantwoorden van deze onderzoeksvragen, kan de trashskimmer niet alleen veel efficënter worden ingezet, maar zal dat naar verwachting ook zijn uitstraling hebben op het succes van het totale project. Het MDP gaat in april 2024 van start en zal naar verwachting ruim negen weken gaan duren.

Onderzoeksgroep Circular Plastics 

De opdracht van het lectoraat Circular Plastics is de transitie naar een toekomstbestendige plastics economie in Noord-Nederland te stimuleren. De ontwikkeling van duurzame materialen en processen voor kunststoffen kunnen bijdragen aan verantwoord en minder grondstoffengebruik. Wat dat betreft is er een wereld te winnen: onze planeet. 

Onderzoeksgroep Maritiem 

Ter vervulling van de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties heeft de Onderzoeksgroep Maritiem de volgende missie geformuleerd: “Werken aan wereldwijde innovatie ten behoeve van veiligheid en duurzaamheid in de maritieme sector.” 

De Onderzoeksgroep Maritiem heeft twee lectoraten die praktijkgericht onderzoek doen op het snijvlak van techniek en regelgeving. Hierin werken de lectoraten intensief samen 

De opdracht Algemene onderzoeksvraag: 

Hoe kan plastic afval uit het (zee)water het beste worden opgevist en hoe kan het daarna het beste verwerkt worden zodat het zoveel mogelijk kan worden hergebruikt? Mogelijke deel onderzoeksvragen: Insteek van de onderzoekers kan op verschillende manieren worden ingestoken en hangt mede af van de groepssamenstelling 

1. Onderzoek op basis van bestaande database gegevens welke soorten plastic er allemaal gevonden worden door huidige afvalverzamelaars en het in kaart brengen wat de eigenschappen hiervan zijn en welke invloed dat heeft op het opvissen daarvan. Bijvoorbeeld drijft het op het water of ligt het dieper? Hoe groot en zwaar is het?
2.  Onderzoek op basis van datasets van Rijkswaterstaat; of het mogelijk is om op basis van wind- en stroomgegevens op de Waddenzee voorspellingen te kunnen doen, waar het meeste drijvende afval zich zal verzamelen, zodat het opvissen daarvan effectiever kan?
3.  Bedenk en ontwerp een plastic opvis- systeem dat geschikt is om te plaatsen op het drijvende platform dat nu gebouwd wordt. Houd rekening met de randvoorwaarden die er zijn, zoals afmetingen, maximaal beschikbaar elektrisch vermogen, etc.
4. De trashskimmer wil gebruik maken van een bubbelsysteem om afval dat zich onderwater bevindt, naar boven toe te bewegen zodat het opgevist kan worden. Onderzoek wat het effect is van de instellingen van het bubble-system en welke type plastic soorten er dan gevangen kunnen worden.
5. Onderzoek reeds opgeviste materialen op welke wijze deze het beste te recyclen zijn, is het mechanisch te recyclen of chemisch? Is er verschil tussen opgeviste materialen uit zout zeewater en uit zoetwater en zou dat een andere verwerking vragen van het opgeviste materiaal?
6. In Harlingen wordt begin 2024 een Bubble Barrier geplaatst, om te voorkomen dat er plastic afval via het van Harinxmakanaal naar de Waddenzee stroomt. In die directe omgeving moet een laad & los plek komen voor de trashskimmer, zodat opgeviste materialen hier worden verzameld. Onderzoek en doe een voorstel hoe deze ruimte het beste ingericht kan worden zodat de trashskimmer hier op een veilige en efficiënte manier het afval kan lossen.