Dit is het verhaal van het ontstaan van de trashskimmer SkoônSeun in de havens van Harlingen. Het
verhaal gaat niet enkel over een vaartuig dat vuil uit het water vist. Het gaat ook over hoe we het
afvalprobleem zichtbaar willen maken. Bovendien gaat het over hoe we het afval niet als afval maar als
nieuwe grondstof gaan zien. Het verhaal groeit. Net zoals de ontwikkelingen binnen dit project groeien.
Stap voor stap. Maar het begin is er.
Het begin
“If you can dream it, we can built it.” Gebruik makend van de Harlinger havens en daarmee ook het Wad,
ontstond de gedachte om deel te worden van de oplossing van het afvalprobleem. Althans een klein deel
van de oplossing. Die gedachte kwam niet zomaar op. Varend door de havens valt op hoeveel afval,
vooral plastics, er in het water ligt. En dan zien we nog alleen maar het afval dat aan de oppervlakte drijft.
We dromen van een schonere wereld, ook dicht bij huis. De verantwoordelijkheid als gebruiker, de droom
die ons bezielt, en de ambitie om het waar te maken hebben ons er toe gebracht een trashskimmer te
bouwen of eigenlijk te laten bouwen.
Ons doel is even simpel als complex. Met een nog te ontwerpen vaartuig willen we én drijvend én in het
water zwevend afval opvissen, we willen dat het vaartuig ingezet kan worden om ook de vloedlijn in de
havens schoon te maken, en we willen niet alleen in de zoute havens, maar ook in het zoete water van
Harlingen aan de slag. Dus in en om Harlingen willen we het water schoonmaken door het afval er uit te
halen.
Plastics bedreigen onze gezondheid
Onze droom hebben we vertaald naar een realistische ambitie. Die ambitie is niet alleen een trashskimmer
realiseren, maar vooral ook iedereen die het horen wil bewust te maken van de gevaren van het
toenemende afval in het water. Het water dat onze belangrijkste levensbron is. Het plastic afval, in
oceanen ook wel bekend als de plastic soup, bedreigt onze gezondheid en onze levens. Niet alleen van
mensen, maar ook van dieren en planten. Tot zeer kleine afgebroken deeltjes plastic, de zogenoemde
nano-plastics, komen in onze gehele voedselketen terecht. Dat moet stoppen en wat al in ons leefmilieu
terecht is gekomen, moet er uit!
Toen we in het najaar van 2022 hierover en over onze plannen zaten te broeden, zijn we eind 2022/2023
aan de slag gegaan om een vertaling van onze droom te maken naar een plan van aanpak en een
programma van eisen. Vanaf skretch. Heel bewust willen we ons niet laten beïnvloeden door hapklare
plannen die al ergens onder in een la van een scheepsontwerper liggen.
Duurzaam is he-le-maal ons ding
Het uitgangspunt van het project is duurzaam. Duurzaam is he-le-maal ons ding!
Duurzaam in het ontwerpen en bouwen, duurzaam in de exploitatie en duurzaam in het hergebruik van
opgehaald afval. We vinden het ook duurzaam dat we in de realisatie van dit project nauw samenwerken
met studenten van de NHL Stenden University in Leeuwarden voor het ontwerp en de engineering, en met
studenten van het ROC scheepsbouwkunde in Sneek. Beide onderwijsinstellingen werken in dit project
nauw samen om te komen tot een duurzaam eindresultaat, in zowel de keuze voor het materiaal als de
exploitatie. Duurzaam zit em ook in het feit dat we de studenten een uitdagende leerkans bieden waarbij
ze tegelijk praktische en moderne ervaring opdoen. Dat is ook goed voor hun toekomst.
Voor de realisatie van het project zijn we afhankelijk van partijen die ons project financieel willen
ondersteunen. Daarom lift het project for the time being mee op de bagagedrager van de Stichting
Harlinger Heen & Weer, de eigenaar en exploitant van het zonnepontje de Jonge Seun. Om die reden
hebben we het project – met een Harlinger tongval – de SkoônSeun genoemd.
Expositie en educatie
De SkoônSeun is waar we ons in het project nu op richten. Maar dat is niet alles. Om de ons
afvalprobleem meer onder de aandacht te brengen gaan we een permanente expositie ontwikkelen. We
hopen dat die in een van de loodsen aan de Willemshaven gerealiseerd kan worden. Daarnaast gaan we
een educatief programma ontwikkelen dat zich vooral richt op de leerlingen van het basis- en het
middelbaar onderwijs.
Hergebruik is ook weer duurzaam
Is dat alles? Nee. Want er staat nog een onbeantwoorde vraag open. Wat gaan we doen met het afval dat
we uit het water halen? Allereerst zal het verzameld en gesorteerd moeten worden. Samen met andere
partners in dit project gaan we onderzoeken welk afval hergebruikt kan worden. Hoe kunnen we dat afval
gebruiken en wat gaan we er mee doen? Wat kunnen we er van maken? Hoe kunnen we het afval een
tweede leven geven? Dus ook het afval willen we een duurzaam karakter geven.
We maken meters
Na meer dan een half jaar denken, schrijven en zoeken naar onder andere de werkvormen, hebben we
vooral in juni 2023 meters gemaakt. Samen met de twee onderwijsinstellingen richten we ons nu op een
periode van ontwerpen en engineering. De verwachting is dat die periode ongeveer tot november van dit
jaar duurt. Daarna is het de beurt aan de bouwers. Zij zullen naar verwachting ongeveer acht maanden
voor de bouw nodig hebben. Dat betekent dat we rond de zomer van 2024 een vaartuig zullen hebben
waarmee we de eerste tests kunnen gaan uitvoeren. In ons programma van eisen zijn we best ambitieus.
De vraag is natuurlijk of we met dit vaartuig die ambities ook kunnen waarmaken. Met andere woorden:
werkt alles aan boord zoals we dat nu voor ogen hebben?
Voor dit moment liggen de eerste schetsen van de SkoônSeun op de spreekwoordelijke tekentafel. Die
eerste lijnen zijn het begin van onze ambitie.