Donderdagmorgen 28 november vond de overdracht plaats van de bouw van de trashskimmer aan een nieuwe ploeg studenten van Firda. Het is een zogenaamde “warme overdracht” want de huidige ploeg blijft er nog bij tot februari om de nieuw groep studenten de kneepjes van het vak van het werken en lassen van de HD-PE beplating te leren. Vertegenwoordigers van SkoônSeun waren aanwezig bij de overdracht en zo kon er ook weer even bijgepraat worden over de stand van zaken en de voortgang van het project.
Project SkoônSeun krijgt financiële ondersteuning
Harlingen – De Stichting SkoônSeun Harlingen krijgt op korte termijn geld om het project verder te ontwikkelen. Het project SkoônSeun richt zich op het verminderen van het – voornamelijk plastic -afval in de zoute en zoete havens van Harlingen. Speciaal voor dit doel wordt een vaartuig gebouwd dat grotendeels gerealiseerd wordt uit plasticafval. Zowel de gemeente Harlingen als Rijkswaterstaat Dienstkring Waddenzee hebben inmiddels hun financiële steun aan het project toegezegd.
Het plasticafval is een grote bedreiging voor mens en milieu. Regelmatig wordt vanaf de walkant al veel plastic en ander afval opgehaald dat op de oevers is aangespoeld. Het betreft bouwafval, zoals polystyreen – beter bekend als piepschuim – folies, veel materiaal afkomstig van vracht- en vissersschepen alsmede afval uit de stad van inwoners, bezoekers en bedrijven. Het plastic dat hierdoor in het water terecht komt, breekt langzaam af tot minuscule deeltjes, de zogenaamde micro-plastics. Deze kleine deeltjes plastic komen via vissen en vogels in de voedselketen terecht. Ze zijn daarom een directe bedreiging voor het milieu en de volksgezondheid.
Eerste drijver in produktie
Sinds begin 2023 heeft een groep vrijwilligers uit Harlingen zich verenigd in de projectgroep SkoônSeun Harlingen. Met hun inzet willen zij de inwoners van Harlingen, maar ook de ondernemers en de vele toeristen die naar Harlingen komen, bewust maken van de gevaren van het afval in de Waddenzee en de Harlinger havens. Met steun van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, NHL Stenden University, is door studenten een ontwerp voor een speciaal vaartuig gemaakt, de zogenaamde trashskimmer. Studenten Maritieme Techniek van het ROC Firda in Sneek zijn vervolgens gestart met de bouw van deze bijzondere catamaran. De trashskimmer wordt op basis van polyethyleen gebouwd. Het toegepaste polyethyleen is een kunststof dat geheel uit afvalplastic is vervaardigd. Door middel van elektrisch aangedreven schroeven zal de trashskimmer eveneens duurzaam worden voortgestuwd. De verwachting is dat de trashskimmer voor de zomer van 2025 te water zal gaan. Vervolgens zal de trashskimmer met speciale apparatuur worden uitgerust om het afval effectief uit het water op te vissen en af te voeren.
Zowel de gemeente Harlingen als Rijkswaterstaat Dienstkring Waddenzee hebben besloten het werk van de Stichting SkoônSeun mede mogelijk te maken. De gemeente Harlingen ondersteunt het project met een bedrag van 25 duizend euro; Rijkswaterstaat voegt daar nog eens minstens 15 duizend euro aan toe.
“Wij zijn ongelofelijk blij met deze financiële ondersteuning. Wij zien deze bijdrage ook als een erkenning voor dit belangrijke en kansrijke project”, zegt stichtingsvoorzitter Ale Ypma.
De voorzitter benadrukt dat deze bijdragen vooral ook gezien moeten worden als een begin. Volgens de stichting is er veel meer geld nodig om het project verder te ontwikkelen. Een van de opvallendste innovaties aan de trashskimmer is een bellenscherm dat aan de voorzijde van de trashskimmer een opwaartse stroming veroorzaakt. Daardoor kan zwevend afval naar de oppervlakte worden gehaald en vervolgens worden opgevist.
“Daarnaast is er straks ook geld nodig voor de exploitatie van de trashskimmer en het op een verantwoorde wijze afvoeren van het opgeviste materiaal. Uiteraard willen wij ook onderzoeken hoe het plasticafval als nieuwe grondstof lokaal gebruikt kan worden”, aldus de voorzitter van SkoônSeun Harlingen. Daarbij benadrukt het stichtingsbestuur dat het noodzakelijke geld ook deels gebruikt zal worden om het probleem zichtbaar te maken, zodat de consumenten en ondernemers zich meer bewust worden van het plasticprobleem dat wij vrijwel dagelijks met elkaar veroorzaken. Daarbij zal getracht worden de bronnen van het plasticafval te achterhalen zodat overleg gepleegd kan worden met de betreffende partijen om te bezien hoe de vervuiling kan worden voorkomen.
De stichting SkoônSeun heeft een expositieruimte ingericht op de Willemshaven in Harlingen waar de problematiek van het plasticafval zichtbaar wordt gemaakt, voor een bezoek kunnen belangstellenden een mail sturen naar info@skoonseun.nl
Het bestuur en vrijwilligers van Skoônseun waren vrijdag 18 oktober bij de opening van de vernieuwde Maritieme Campus van Firda in Sneek aanwezig. Op de werf van Firda wordt momenteel de trashskimmer van Skoônseun gebouwd.
Inmiddels is de eerste drijver van de trashskimmer waterdicht. Binnenkort beginnen de studenten aan de tweede drijver.
Na een grote verbouwing zijn op de Maritieme Campus de theorie en praktijkruimtes klaar voor de nieuwste maritieme innovaties, zoals elektrische aandrijving en duurzame technieken. Bijna 250 ambitieuze studenten uit heel Nederland werken in Sneek aan echte projecten in samenwerking met het bedrijfsleven. Een daarvan is dus de trashskimmer.
De opening van de vernieuwde Maritieme Campus werd gedaan door onder anderen burgemeester Jannewietske de Vries van Súdwest-Fryslân en Firda-student Nikki. Met een luide plons lieten zij een bootje in het water vallen.
Wie de trashskimmer in aanbouw van Skoônseun wil zien, moet zaterdag 31 augustus naar de stand van SkoônSeun komen. In de stand is een – heel klein – schaalmodel te zien, maar ook werktekeningen van hoe hij er straks in het echt uitziet.
Vrijwilligers van SkoônSeun beantwoorden vragen en kunnen vooral ook heel veel vertellen over hoe SkoônSeun zich inzet om alle plastic die in en rond het water is te vinden, weg te krijgen. Ook wijzen ze de weg naar de sneakpreview van het SkoônSeun pop up infocentrum, elders in Harlingen!
Wie Skoônseun wil steunen kan een prachtig blauw T-shirt kopen, of een handig tasje om alle gekochte en gekregen spullen van de markt in te doen. Beide zijn uiteraard van duurzaam katoen gemaakt. Bezoekers kunnen zich ook aanmelden als vrijwilliger (of donateur).
Ter gelegenheid van de Visserijdagen werd de ontwerper van de boot geïnterviewd door de Harlinger Courant. De ontwerper is een student van NHL Stenden. Van gerecycled plastic, ook in de stand aanwezig, wordt de boot nu gebouwd bij Firda in Sneek.
Harlinger Courant 23 augustus 2024
De belangstelling voor het project Skoônseun en uiteraard de boot in aanbouw neemt toe. Zo was Skoônseun-voorzitter Ale Ypma donderdag 27 juni uitgenodigd door de zogenoemde Versnellingsgroep Plasticvrije Waddenzee om in Harlingen een presentatie over het project te komen geven.
In deze initiatiefgroep zitten grote (overheids)organisaties als Rijkswaterstaat, Groningen Seaports en Staatsbosbeheer aan tafel, maar ook kleinere als De Jutfabriek van Terschelling, het Texels Museum, het zeehondencentrum en de Waddenvereniging.
Naast de presentatie van Skoônseun was er ook een presentatie van The Great Bubble Barrier, ook in Harlingen. Indrukwekkend was de informatie van de Jutfabriek van Terschelling. Het doorzoeken van een klein stukje strand van enige vierkante meters leverde al een emmertje plastic korrels op. Dat maakte het probleem van plastic in en rond het water weer heel erg zichtbaar.
Op de werf van het MBO Firda in Sneek is op 21 maart de bouw van start gegaan van
schip dat speciaal wordt gebouwd om plastic afval uit het water van de Harlinger havens te
halen. Het schip wordt gebouwd van polyethleen, een kunststof dat zelf uit plastic afval is
vervaardigd. Leerlingen van Firda Scheepsbouwtechniek plaatsten donderdag 21 maart
samen met Ale Ypma en Lammert Brouwer de eerste spanten op de kielbalk. De
Harlingers Ypma en Brouwer zijn als initiatiefnemers bestuursleden van de stichting
SkoonSeun Harlingen en daarmee opdrachtgever voor de bouw van deze zogeheten
trashskimmer.
De boot die de komende maanden door de leerlingen van Firda worden gebouwd wordt
ruim acht meter lang en bijna drie meter breed. De basis vormen twee kunststof drijvers,
verbonden door een platform. Op het platform worden apparaten geplaatst die het afval uit
het water gaan opvangen. Een van de meest innovatieve onderdelen wordt een bubble
screen. Een scherm van luchtbellen dat zwevend plastic afval, zoals folies, naar de
oppervlakte brengt waarna het kan worden opgevangen in de boot. Voorzien van twee
elektromotoren, gevoed door zonnepanelen, wordt de trashskimmer niet alleen duurzaam
gebouwd, maar ook duurzaam voortgestuwd. Voor dit bijzondere ontwerp tekende een
derdejaars student scheepsbouwkunde van de NHL in Leeuwarden. Daarmee zijn twee
onderwijsinstellingen vanaf het begin bij het project van de stichting SkoonSeun
betrokken. De bouw van het schip met behulp van polyethyleen, betekent volgens docent
Hette van der Meer ook een volledig nieuwe richting in het onderwijs van de scheepsbouw.
“Het is voor ons als docenten en voor de leerlingen een heel nieuw product en nieuwe
bouwstijl. Daarin komen we nog veel nieuwe dingen tegen. Ik ben er van overtuigd dat dit
een noviteit is voor het MBO-onderwijs, en waar is deze nieuwe scheepsbouwtechniek
dan beter op z’n plaats dan in Friesland.”
Het project is een initiatief van een aantal Harlingers, tevens schipper op de zonnepont de
Jonge Seun die van april tot en met oktober met gasten en toeristen door de Harlinger
havens vaart. Vrijwel dagelijks worden de schippers geconfronteerd met veel afval,
waaronder veel plastics dat in de haven drijft. Wanneer de plastics in het watermilieu
afbreken, vormen ze een ernstige bedreiging voor het kwetsbare waddengebied, maar ook
voor de mens. Nanoplastics komen onder andere door het consumeren van vis en
schaaldieren, ook in de menselijke voedselconsumptie terecht.
Om een bijdrage te leveren het plastic afval in het watermilieu te verminderen is het
project SkoonSeun Harlingen ontstaan. Doel is niet om het opgeviste afval grootschalig te
gaan recylcen, maar om nieuwe projecten op te zetten die educatie en
gedragsverandering tot doel hebben. Naast de bouw en ook het gebruik van het schip,
werkt de stichting SkoonSeun Harlingen nauw samen met andere instellingen in de regio
die aanhaken op doelstellingen als duurzaamheid en milieubescherming. Samen willen de
instellingen komen tot een educatief bezoekerscentrum in de Friese zeehavenstad.
Bezoekers krijgen daar informatie en inzichten wat de gevolgen zijn van het afvalplastic in
de Waddenzee en het watermilieu om ons heen.
Tijdens de bouw van de boot in Sneek, gaan studenten van diverse studierichtingen op de
NHL in Leeuwarden onderzoek doen naar diverse onderdelen van boot. Doel van deze
onderzoeken is om onder andere de effectiviteit van de inzet van de boot te optimaliseren.
Naar verwachting wordt de trashskimmer voor de zomer van 2025 daadwerkelijk ingezet in
de strijd tegen de afvalplastics in de Harlinger havens.
Het project SkoônSeun zit in een behoorlijke flow. Sinds de start van het project in november 2022 is er van verschillende kanten veel positieve aandacht. Een van de project-onderdelen is de bouw van de trashskimmer. Een vaartuig dat in de nabije toekomst (plastic) afval uit het water van de Harlinger havens gaat opvissen.
De ontwerpfase, uitgevoerd door derde-jaarsstudent Romy Elsenga van de opleiding Maritieme Techniek aan de NHL Stenden in Leeuwarden is inmiddels afgerond. Binnenkort start de daadwerkelijke van de trashskimmer. Om die reden ontmoetten opdrachtgevers van de projectgroep SkoônSeun en bouwers elkaar donderdag 11 januari voor het eerst. De bouwers zijn derdejaars studenten van de MBO-opleiding Maritieme Techniek van het Firda in Sneek.
De trashskimmer wordt in Sneek gebouwd met zoveel mogelijk duurzame materialen. De belangrijkste component is polyethyleen, een eenvoudig te bewerken kunststof dat is vervaardigd uit afvalplastic.
In Sneek troffen de beide ploegen elkaar. Het enthousiasme was over en weer voelbaar. Niet in het minst omdat het gebruik van polyethyleen in het maritieme onderwijs is een absolute noviteit is. Niet eerder werkten studenten met dit duurzaam verkregen materiaal. Dat betekent dat zowel studenten als docenten meermalen proefmodellen van onderdelen van het vaartuig moeten maken om zelfstandig oplossingen in dit relatief onbekende materiaal te ontdekken. Zowel docenten als studenten realiseren zich dat zij met de uitvoering van dit project aan de wieg staan van een nieuwe weg in de toepassing van kunststof in de scheepsbouw.
Het aantal studenten dat bij de bouw betrokken is, is verdeeld in twee groepen. Elke groep werkt aan een van de drijvers die de basis vormen voor een catamaran. Na een toelichting op verschillende onderdelen van het ontwerp en de uitvoering, is de verwachting dat de daadwerkelijke bouw medio februari van start kan gaan. Ook tijdens de bouw worden de vorderingen door de begeleiders van de studenten en een deel van de projectgroep – de werkgroep maritieme techniek – nauwlettend gevolgd.
Op de foto staan:
Studenten Tyno Sleijfer, Jelle Roozeboom, Hidde Zijlstra, Nikki de Jong, Jurjen Bles en Romy Elsenga (ontwerp skimmer). Hette van der Meer van de opleiding Firda Maritieme Techniek. De leden van de projectgroep SkoônSeun: Fridus Munniksma, Arjen van der Pol en Jan van Dorp, en leden van het stichtingsbestuur Stichting SkoônSeun Harlingen: Ale Ypma en Casper Meinders.
Niet op de foto:
de projectgroep
Na de presentatie van het project SkoônSeun Harlingen op 10 november jl. moesten we even bijkomen van de vele positieve reacties die we hebben ontvangen. Het heeft ons als projectgroep bevestigd dat we op de goede weg zijn en met de juiste dingen bezig zijn.
Dus gaan we weer verder. Op woensdag 6 december organiseert project SkoônSeun Harlingen een informatie bijeenkomst in restaurant Anna Casparii aan de Noorderhaven in Harlingen. Aanvang is 20.00 uur.
We geven dan een update van de stand van zaken van het project, we maken kennis met ‘oude’ en nieuwe vrijwilligers en belangstellenden, we geven aan welke nieuwe stappen we gaan zetten, en we gaan inventariseren wie wat wil en kan betekenen voor dit mooie project.
Aanmelden voor de bijeenkomst kan via info@skoonseun.nl
Het probleem van het plastic afval in het water, is niet alleen op te lossen. Dat is als een Don Quichotte strijden tegen windmolens. Om het probleem echt te lijf te gaan hebben we andere partijen en partners nodig. Samenwerking met anderen is absoluut noodzakelijk.
Tijdens de presentatie van het project SkoônSeun Harlingen op 10 november 2023 hebben we daarom symbolisch de kielbalk voor die samenwerking gelegd. De stichting Sterke Yerke, de gemeente Harlingen, de Harlinger jutter Henk Prins, de Willem Barentszwerf en de initiatiefnemers van het project SkoônSeun hebben samen de kielbalk op z’n plek gelegd. Dat is het begin van de bouw naar meer samenwerking: Duurzaam Maritieme Samenwerking.
Samenwerking die moet leiden tot een ferme krachtenbundeling, in gezamenlijkheid een serieuze partner zijn in het streven naar oplossingen, het ontwikkelen van nieuwe initiatieven en ontwikkelingen en het vergroten van het bewustzijn dat het plastic in het water een regelrechte bedreiging is van de volksgezondheid, wereldwijd.
De foto’s geven een impressie van de presentatie van het project SkoônSeun Harlingen
