Kiellegging Project SkoônSeun op 10 november in Harlingen

Geplaatst op door
Harlingen – Een groepje enthousiaste Harlingers heeft het plan opgevat om een bijdrage te leveren in het oplossen van het plastic afvalprobleem. Op vrijdag 10 november wordt het startsein voor het project SkoônSeun gegeven. Het eerst in het oog springende onderdeel van het project is het ontwerp en de daadwerkelijke bouw van een zogeheten trashskimmer, een bootje dat het drijvend en zwevend plastic afval uit het water van de Harlinger havens en de binnenwateren gaat opvissen. De initiatiefnemers zijn van plan om in het kielzog van het bootje meer projectonderdelen te gaan ontwikkelen die mee zullen helpen het plastic afvalprobleem in het water op te lossen.
“Overkoepelend streven we met dit project naar een duurzame maritieme samenwerking. Dat betekent dat wij, met onze nu nog relatief kleine projectonderdelen, onmogelijk in ons eentje het afvalprobleem kunnen oplossen. Samenwerking met andere instellingen en partijen is absoluut noodzakelijk om daadwerkelijk iets te kunnen betekenen en een vuist te kunnen maken”, vertelt Ale Ypma, projectleider van SkoônSeun Harlingen.

Plastic in de voedselketen
Het initiatief is ongeveer een jaar geleden ontstaan. “Als schippers van het zonnepontje de Jonge Seun in de havens van Harlingen, zagen we niet alleen het vele afval drijven, maar we hebben er ook echt last van door de rommel die we in de schroeven krijgen. Je kunt dan twee dingen doen: de rotzooi er uithalen en weer vrolijk verder varen, of, zoals wij hebben gedaan, verder kijken dan onze neus lang is en ons medeverantwoordelijk voelen voor het plastic afvalprobleem. Want vergis je niet, uit veel wetenschappelijke onderzoeken is onomstotelijk aangetoond dat plastics in het water weliswaar deels afgebroken worden in het milieu, maar als nano-plastics – dat zijn heel kleine deeltjes plastic – opgenomen worden door in het water levende organismen, die op hun beurt ook weer worden opgegeten. En wij maken deel uit van die voedselketen wanneer we lekker een bakje kibbeling eten of een harinkje happen. Zo komt het afval ook in ons lichaam terecht. En ik hoef vast niet uit te leggen dat zoiets beslist niet gezond is”, aldus de projectleider. Samen met een enthousiast team van mensen en het onderwijs in Friesland wordt nu al bijna een jaar lang gewerkt aan de voorbereiding van het project SkoônSeun Harlingen.

 

Sneeuwbaleffect
Het schip, dat in samenwerking met de NHL Stenden in Leeuwarden en het ROC Friesland in Sneek duurzaam wordt ontworpen en gebouwd, is slechts een onderdeel van het project. De onderdelen die daarop aansluiten zijn vooral bedoeld om de samenleving meer bewust te maken van het probleem en dat gezamenlijk moet worden gewerkt aan duurzame oplossingen.

Dat is de essentie van de bijeenkomst van 10 november, ‘s middags in het Entrepot-gebouw aan de Willemskade in Harlingen. Tal van instellingen en overheden zijn voor dit startmoment uitgenodigd. De projectleider van SkoônSeun Harlingen: “We hopen dat we met de start van dit belangrijke project een sneeuwbaleffect kunnen veroorzaken in samenwerking met andere partijen en daardoor nieuwe projecten te initiëren in de strijd tegen het plastic afval.”

Het eerste halfjaar

Geplaatst op door

Dit is het verhaal van het ontstaan van de trashskimmer SkoônSeun in de havens van Harlingen. Het
verhaal gaat niet enkel over een vaartuig dat vuil uit het water vist. Het gaat ook over hoe we het
afvalprobleem zichtbaar willen maken. Bovendien gaat het over hoe we het afval niet als afval maar als
nieuwe grondstof gaan zien. Het verhaal groeit. Net zoals de ontwikkelingen binnen dit project groeien.
Stap voor stap. Maar het begin is er.
Het begin
“If you can dream it, we can built it.” Gebruik makend van de Harlinger havens en daarmee ook het Wad,
ontstond de gedachte om deel te worden van de oplossing van het afvalprobleem. Althans een klein deel
van de oplossing. Die gedachte kwam niet zomaar op. Varend door de havens valt op hoeveel afval,
vooral plastics, er in het water ligt. En dan zien we nog alleen maar het afval dat aan de oppervlakte drijft.
We dromen van een schonere wereld, ook dicht bij huis. De verantwoordelijkheid als gebruiker, de droom
die ons bezielt, en de ambitie om het waar te maken hebben ons er toe gebracht een trashskimmer te
bouwen of eigenlijk te laten bouwen.
Ons doel is even simpel als complex. Met een nog te ontwerpen vaartuig willen we én drijvend én in het
water zwevend afval opvissen, we willen dat het vaartuig ingezet kan worden om ook de vloedlijn in de
havens schoon te maken, en we willen niet alleen in de zoute havens, maar ook in het zoete water van
Harlingen aan de slag. Dus in en om Harlingen willen we het water schoonmaken door het afval er uit te
halen.
Plastics bedreigen onze gezondheid
Onze droom hebben we vertaald naar een realistische ambitie. Die ambitie is niet alleen een trashskimmer
realiseren, maar vooral ook iedereen die het horen wil bewust te maken van de gevaren van het
toenemende afval in het water. Het water dat onze belangrijkste levensbron is. Het plastic afval, in
oceanen ook wel bekend als de plastic soup, bedreigt onze gezondheid en onze levens. Niet alleen van
mensen, maar ook van dieren en planten. Tot zeer kleine afgebroken deeltjes plastic, de zogenoemde
nano-plastics, komen in onze gehele voedselketen terecht. Dat moet stoppen en wat al in ons leefmilieu
terecht is gekomen, moet er uit!
Toen we in het najaar van 2022 hierover en over onze plannen zaten te broeden, zijn we eind 2022/2023
aan de slag gegaan om een vertaling van onze droom te maken naar een plan van aanpak en een
programma van eisen. Vanaf skretch. Heel bewust willen we ons niet laten beïnvloeden door hapklare
plannen die al ergens onder in een la van een scheepsontwerper liggen.
Duurzaam is he-le-maal ons ding
Het uitgangspunt van het project is duurzaam. Duurzaam is he-le-maal ons ding!
Duurzaam in het ontwerpen en bouwen, duurzaam in de exploitatie en duurzaam in het hergebruik van
opgehaald afval. We vinden het ook duurzaam dat we in de realisatie van dit project nauw samenwerken
met studenten van de NHL Stenden University in Leeuwarden voor het ontwerp en de engineering, en met
studenten van het ROC scheepsbouwkunde in Sneek. Beide onderwijsinstellingen werken in dit project
nauw samen om te komen tot een duurzaam eindresultaat, in zowel de keuze voor het materiaal als de
exploitatie. Duurzaam zit em ook in het feit dat we de studenten een uitdagende leerkans bieden waarbij
ze tegelijk praktische en moderne ervaring opdoen. Dat is ook goed voor hun toekomst.
Voor de realisatie van het project zijn we afhankelijk van partijen die ons project financieel willen
ondersteunen. Daarom lift het project for the time being mee op de bagagedrager van de Stichting
Harlinger Heen & Weer, de eigenaar en exploitant van het zonnepontje de Jonge Seun. Om die reden
hebben we het project – met een Harlinger tongval – de SkoônSeun genoemd.
Expositie en educatie
De SkoônSeun is waar we ons in het project nu op richten. Maar dat is niet alles. Om de ons
afvalprobleem meer onder de aandacht te brengen gaan we een permanente expositie ontwikkelen. We

hopen dat die in een van de loodsen aan de Willemshaven gerealiseerd kan worden. Daarnaast gaan we
een educatief programma ontwikkelen dat zich vooral richt op de leerlingen van het basis- en het
middelbaar onderwijs.
Hergebruik is ook weer duurzaam
Is dat alles? Nee. Want er staat nog een onbeantwoorde vraag open. Wat gaan we doen met het afval dat
we uit het water halen? Allereerst zal het verzameld en gesorteerd moeten worden. Samen met andere
partners in dit project gaan we onderzoeken welk afval hergebruikt kan worden. Hoe kunnen we dat afval
gebruiken en wat gaan we er mee doen? Wat kunnen we er van maken? Hoe kunnen we het afval een
tweede leven geven? Dus ook het afval willen we een duurzaam karakter geven.
We maken meters
Na meer dan een half jaar denken, schrijven en zoeken naar onder andere de werkvormen, hebben we
vooral in juni 2023 meters gemaakt. Samen met de twee onderwijsinstellingen richten we ons nu op een
periode van ontwerpen en engineering. De verwachting is dat die periode ongeveer tot november van dit
jaar duurt. Daarna is het de beurt aan de bouwers. Zij zullen naar verwachting ongeveer acht maanden
voor de bouw nodig hebben. Dat betekent dat we rond de zomer van 2024 een vaartuig zullen hebben
waarmee we de eerste tests kunnen gaan uitvoeren. In ons programma van eisen zijn we best ambitieus.
De vraag is natuurlijk of we met dit vaartuig die ambities ook kunnen waarmaken. Met andere woorden:
werkt alles aan boord zoals we dat nu voor ogen hebben?
Voor dit moment liggen de eerste schetsen van de SkoônSeun op de spreekwoordelijke tekentafel. Die
eerste lijnen zijn het begin van onze ambitie.